De mythe van de groene economie.

Valstrik, verzet, alternatieven (Epo, Uitgeverij Jan van Arkel, 2012)

Een vlot geschreven pleidooi tegen de groene economie, zoals het ‘kapitalisme’ die ziet en promoot. Bovendien erg overtuigend voor wie kritisch staat tegenover ons huidig economisch bestel. Een ‘gefundenes Fressen’ dus voor die mensen die in linkse oppositionele partijen vechten tegen het neoliberale gedachtengoed van de regeringspartijen. Voor een minderheid dus, die wanhopig op zoek is naar argumenten, ideeën en initiatieven om de meerderheid af te helpen van haar verknochtheid aan allerlei valse en schadelijke opvattingen. Jarenlang heeft ze geprobeerd dat te realiseren door het aanklagen van het kapitalisme vanuit diens socio-economische vooronderstellingen en vooroordelen. Dit boek geeft ze zo klaargestoomde argumenten om het te proberen vanuit ecologische vooronderstellingen en vooroordelen.

Al wie wacht op de nodige revolutie om een eind te maken aan het kapitalisme en zijn verspilling, zal nog een tijdje geduld moeten hebben, want niets wijst er op dat het kapitalisme (waaronder ik versta de huidige economische structuren, met als motor eigenbelang en als doel winst) binnenkort zal ophouden te bestaan. Het is met het einde van dat kapitalisme als met het einde van de wereld: hoe vaker het wordt voorspeld, hoe minder de mensen geneigd zijn het te geloven.

Het lijkt me waarschijnlijker dat het kapitalisme zijn einde zal kennen met het einde van de leefbaarheid van deze planeet. En dat, als ze er nog de tijd voor hebben, de meeste mensen pas zullen wakker worden bij de grote ecologische rampen, die ons te wachten staan. Wil dat zeggen dat zij die nu al wakker zijn bij de pakken moeten blijven zitten? Absoluut niet, integendeel.

Wat te doen? We kunnen immers niet blijven doen of onze neus bloedt. Er gebeurt trouwens al heel wat: kijk maar om je heen. Zal dat volstaan? Zeker niet om een serieuze omslag te realiseren. Maar in afwachting van het slechtste, toch enkele pistes:

De manier van leven (op veel te grote voet) van de doorsnee-mens in de geïndustrialiseerde wereld stuit op twee grenzen, een uiterlijke en een innerlijke.
De uiterlijke grens: het gegeven dat de draagkracht van de aarde beperkt is en al meer dan overbelast. Op dit vlak is de laatste jaren veel gaan bewegen: cfr. de lowimpactman, de vele suggesties om te sparen, soberder met energie om te gaan enz. Maar als je ziet hoe de doorsneemens van vandaag toch nog leeft en droomt, en opgejaagd wordt door de reclame en het nieuws op radio en tv lijken die oproepen tot bewust consumeren enz. slechts een marginale groep aan te spreken. We moeten er ons inderdaad bewust van zijn dat die oproepen slaan op een aantal domeinen in ons dagelijkse leven, die verworvenheden zijn van de laatste, zeg maar, honderd jaar: onze mobiliteit (het bezit van een auto, met het bijkomende rijplezier), onze woningen (met overvloedig gebruik van electriciteit, gas en water), onze vakanties (waar ter wereld ben je ooit geweest?), onze eetgewoonten (onbeperkte keuze, in warenhuizen, restaurants enz.) onze toegang tot geneeskunde en verzorging… Het is niet zo van zelfsprekend al die verworvenheden, het comfort van de dag van vandaag, zo maar terug te schroeven. Daarom moet de uiterlijke grens een innerlijke ontmoeten en moeten beide elkaar inspireren.

De innerlijke grens: het gegeven dat de kwaliteit van het menselijk leven bedreigd wordt door het materialisme, dat de mens wordt opgedrongen in alle aspecten van zijn leven (zijn huis en eigendommen, zijn mobiliteit, zijn vakantie, zijn ontspanning, zijn omgang met de anderen enz.). Nu de religie haar impact op de moderne mens tenminste toch in de welvaartsstaten heeft verloren, is de ethische insteek een beetje in de lucht gaan hangen. Nochtans is die heel belangrijk in de benadering van de ecologische problematiek. We moeten een soort religie zonder god creeëren: de spiritualiteit van een kwalitatief menselijk bestaan in onderlinge samenhang, die het noodzakelijk verzaken aan een aantal ‘goederen’ van het eigentijdse leven kan opvangen en compenseren.




You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0 feed. You can leave a response, or trackback from your own site.

Leave a Reply

You must be logged in to post a comment.