De Sovjet-Unie: het einde van een geschiedenis
De twintigste eeuw was een eeuw van utopieën, zegt Eric Hobsbawm. De Russische revolutie in 1917 was het begin van één ervan. Het geloof in een democratie als die van de VS en de EU is er een andere. De perestroika van Gorbatsjov heeft de einde gemaakt aan de eerste en een puinhoop achtergelaten. Dit betekende allesbehalve het einde van de geschiedenis, zoals Fukuyama beweerde. Ook de utopie van een democratisch bestel dat de hele wereld wil veroveren zal de proef van de eenentwintigste eeuw moeten doorstaan.
Over die eerste utopie en de vergelijking ervan met het Nazisme heeft Slavoj Zizek het. Dit naar aanleiding van een motie van een aantal conservatieve europarlementariërs om naast het gebruik van de Nazi-symbolen ook dat van de symbolen van de Sovjet-Unie (hamer en sikkel, rode ster) voortaan te verbieden. Men kan zich inderdaad afvragen waarom Heidegger zijn nazi-sympathieën worden aangewreven, maar Brecht of Lukacz hun sympathie voor het communisme niet.