april 8th, 2005

Het Christendom: wezen en geschiedenis

C.III Het Rooms-katholieke paradigma van de Middeleeuwen

C.III.8 De kentekenen van het Romeinse systeem (vervolg)

Als we de balans opmaken van winst en verlies bij die ontwikkeling in de middeleeuwen, dan constateren we:

– aan de positieve kant voor het pausdom :

  • de duidelijke overwinning van de paus op de dynastie der Staufen in het Heilige Roomse rijk der Duitse natie. Daardoor is de aanstelling van bisschoppen door leken definitief afgeschaft.
  • het pausdom wordt binnen de Latijnse kerk de absolute macht, met uitschakeling van alle synodale structuren van vroeger
  • de Rooms-katholieke kerk stelt zich volkomen autonoom op tegenover de staat. Dat zal later het proces van secularisering van politiek, rechtspraak, economie en cultuur mogelijk maken, dat niet zonder reden in Noord-Westeuropa zijn oorsprong vindt.

    • – aan de negatieve kant voor het pausdom :

  • de kruistochten worden een volledig fiasco, de Islam blijft de grote tegenmacht.
  • de breuk met de kerk van het Oosten (de orthodoxie) is volledig en (voorlopig) definitief
  • door de uitschakeling van de keizer in het Heilige Roomse rijk heeft de paus zijn eigen machtspositie als universele leider van de Kerk tegelijk ondergraven. Want dit maakt mede de opkomst mogelijk van nationale staten zoals Frankrijk, die de macht van de pausen zullen trotseren.

    • Maar de bedreiging van binnenuit is niet minder gevaarlijk: de binnenkerkelijke oppositie wordt sterker en beter georganiseerd. Tot in de twaalfde eeuw waren diegenen die afweken van het juiste geloof vlug geneutraliseerd en geïsoleerd. Maar naar het einde van de twaalfde eeuw steken non-conformistische boete- en armoedebewegingen de kop op: de Katharen en Waldenzen in Zuid-Frankrijk, die later de Hussieten en andere groepen in Bohemen zullen inspireren. De kerk reageert met verboden, veroordelingen en uiteindelijk met de inquisitie.
    De inquisitie wordt in die tijd een kenmerk van het rooms-katholieke paradigma. Wat in de vroege kerk eerder uitzonderlijk was, werd in de kerk van de middeleeuwen een instituut. De pauselijke inquisitie was intensiever en vollediger dan de reeds bestaande bisschoppelijke inquisitie. De kruistocht tegen de katharen of Albigenzen, die twintig jaar duurde (1209 tot 1229) is het eerste en vreselijke voorbeeld van een vervolging die later andere groepen zal treffen.
    {De katharen zijn bij ons vooral bekend geraakt door het boek van de Franse historicus Emmanuel Le Roy Ladurie:


    By andre in GESCHIEDENIS CHRISTENDOM 



    You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0 feed. You can leave a response, or trackback from your own site.

    One Response to “Het Christendom: wezen en geschiedenis”

    1. jonathan gistelinck Says:
      januari 2nd, 2006 at 18:04

      Hallo, ik ben Jonathan Gistelinck en ik maak een eindwerk over de inquisitie in de Languedoc in de 13e en de 14e eeuw. Wat wel niet altijd duidelijk is, is het verschil tussen de bisschoppelijke en de pauselijke inquisitie.
      Zou u mij daarover iets kunnen vertellen en mij ook kunnen zeggen van wanneer tot wanneer ongeveer dat er een pauselijke inquisitie was en wanneer die dan vervangen werd door de pauselijke?

    Leave a Reply

    You must be logged in to post a comment.