andrebogaert.be

C.IV Het protestants-evangelisch paradigma van de Reformatie

C.IV.1 Luther

In de zestiende eeuw heeft Martin Luther een nieuw paradigma ingeluid, weg van het rooms-katholieke van de middeleeuwen naar een nieuw, evangelisch paradigma van dat historisch godsdienstig gebeuren, dat pas in de negentiende eeuw de naam ‘Reformatie’ of hervorming meekreeg.
Omdat in de tijd van de reformatie de religie meer dan nu een alles doordringende dimensie was van het maatschappelijke leven, moet de geschiedenis ervan uiteraard rekening houden met alle aspecten van dat leven en niet enkel met individuen, hoezeer die ook er hun stempel op hebben gedrukt.
Toch blijft een figuur als Luther, ook al is hij niet de hele reformatie, belangrijk. Hij vertegenwoordigt bij uitstek het hele reformatorische programma. Het beeld dat we van hem hebben is enorm belangrijk voor een goed begrip van dit nieuwe paradigma. Maar dat beeld is gedurende de bijna vijfhonderd jaar sinds Luther met de reformatie begon, voortdurend veranderd.
Willen we datgene wat Luther heeft gedaan, juist inschatten, dan moeten we natuurlijk een afgewogen kijk hebben op Luther zelf: misschien niet de door God gezonden profeet van het oorspronkelijke evangelie of de bevrijder van de gewetensdwang en het bijgeloof of nog de eeuwige Duitser (zo de Lutheranen in de loop der eeuwen) maar ook niet de verlopen monnik, de aartsketter enz (zo de katholieke visie in de loop van diezelfde eeuwen). Vandaag de dag is men het in evangelische en progressief katholieke kringen er over eens dat de reformator een religieus bewogen figuur was en de reformatie een religieus gebeuren.

Volgens de mythes over de tweede wereldoorlog, was die oorlog een gerechtvaardigde oorlog: de gruwel van het nazi-regime was zo erg, dat hij wel moest bestreden worden. Is die mythe vandaag nog vol te houden? Misschien wel, in de zin dat het een noodzakelijke oorlog was. Maar is oorlog ooit wel ‘rechtvaardig’?

Een interessante analyse van de verkiezingsoverwinning van Blair verscheen in the IHT. Voor al wie ontmoedigd wordt door het feit dat mensen als Bush en Blair, die de mensen met valse argumenten een oorlog hebben aangepraat, toch herkozen worden.

Nogmaals Aly Götz aan het woord over de reden, waarom Hitler en zijn bende zo’n fascinerende invloed hebben uitgeoefend op het Duitse volk. En meteen een kritiek op de film “Der Untergang” omdat die de laatste dagen van Hitler tekent zonder die in een context te plaatsen. De geschiedenis van zestig jaar geleden laat ons inderdaad niet los!

C.III Het Rooms-katholiek paradigma van de Middeleeuwen

C.III.13 Van het antiprotestantisme naar het antimodernisme (slot)

Het concilie tegen de Verlichting

Geschokt door alle

Als je verwonderd bent over de problematische relatie tussen Frankrijk en de VS, en zelfs tussen Frankrijk en Groot-Brittanië, lees dan even dit artikel. Het bevat zeker enkele aanduidingen over hoe belangrijk het is de geschiedenis te kennen van de vorige eeuw, om die van vandaag beter te begrijpen…

C.III Het Rooms-katholieke paradigma van de Middeleeuwen

C.III.13 Van het antiprotestantisme naar het antimodernisme (vervolg)

Binnen dat gesloten systeem waren oude en nieuwe dogma

Zondag 8 mei is het zestig jaar geleden dat bij ons de Tweede Wereldoorlog officieel tot een einde kwam. Tot voor een twintigtal jaar werd daar nauwelijks aandacht aan besteed, tenzij door mensen die sympathiseerden met de Sovjet-Unie en de loodzware tol, die die staat betaald had om het nazisme te overwinnen, telkens weer te berde wilden brengen. Met de val van de muur van Berlijn en de implosie van de Sovjet-Unie is daar verandering in gekomen. Het nieuwe Europa, dat daardoor aan het ontstaan is, met als belangrijke mijlpaal de toetreding tot de EU van verschillende landen uit het voormalige Oostblok, heeft blijkbaar nood aan een gezamenlijke geschiedenis. En dat ligt niet zo voor de hand, want in elk land wordt dat einde van de oorlog anders bekeken. Ik verwijs hierbij naar een aantal artikels die het daarover hebben. Het editoriaal van Eurozine, dat de problematiek inleidt. Het artikel van de Poolse journalist Krzeminski over die verschillende oorlogen, en tenslotte, in de marge daarvan, een interview van diezelfde Krzeminski met de Duitse filosoof Jürgen Habermas over o.m. Irak, Europa en de betekenis van religie. Een hele boterham voor een vrije dag!

C.III Het Rooms-katholieke paradigma van de Middeleeuwen

C.III.13 Van het antiprotestantisme naar het antimodernisme (vervolg)

Nochtans had de kerk bij drie gelegenheden een kritisch-constructieve stap kunnen zetten in plaats van een restauratief antwoord te geven op de revolutionaire omwentelingen:

Naar aanleiding van acht mei, zestig jaar geleden: een bijdrage van de Duitse schrijver Günther Grass over de ‘vrijheid naar beursmaat’. Met een striemende aanklacht tegen het feit dat de politiek machteloos is geworden tegenover het opdringen van de economische macht van het kapitalisme. In het ‘eengemaakte’ Duitsland van vandaag met zijn vijf miljoen werklozen en meer dan een miljoen kinderen die in een arm gezin moeten opgroeien, een tijdbom van formaat! Moet er nog democratie zijn?

Voor de kenners van het Darwinisme en de tegenstanders ervan, deze keer geen fundamentalisten die nog letterlijk geloven in de schepping zoals verhaald in de bijbel, maar wetenschappers: een rapport met drie korte verdedigingen van I.D. en de antwoorden van tegenstanders ervan. Onder de rubriek “ethiek”, want m.i. heeft I.D. niets te maken met wetenschap, maar alles met religie en overtuiging.

Binnen enkele dagen stemt Frankrijk voor of tegen de Europese constitutie. De laatste weken werden we herhaaldelijk geconfronteerd met het ongehoorde, nl. dat Frankrijk wel eens ‘neen’ zou kunnen zeggen. En pas de laatste dagen durven de voorstanders weer een beetje te hopen dat het tij keert. Wie haalt het in zijn hoofd om ‘nee’ te zeggen tegen de vooruitgang? Voor Frédéric Lordon in de “Monde diplomatique” is het nochtans nogal wiedes dat al wie bekommerd is om een sociaal Europa en eindelijk eens de gelegenheid krijgt om zich uit te spreken (bij ons zullen ze wel zo verstandig zijn ons daarvan te sparen) ‘nee’ zegt. Benieuwd wat het wordt. En hoelang het zal duren, in geval van een ‘nee’, voor de Fransen een tweede keer, en deze keer overwegend ‘ja’ zullen mogen stemmen.