andrebogaert.be

Een interessante uiteenzetting over tribalisme, met als leidraad het boek van Popper over de open samenleving en zijn vijanden. Volgens Popper waren de totalitaire systemen van de communisten en de nazis vormen van tribalisme. Wat tribalisme juist betekent en wat Popper eronder verstond vind je in dat artikel van Roger Sandall. Reeds eerder (op 12 oktober) heb ik een artikel van die Australistische auteur over de vergelijking tussen het erfgoed van de Mayas en dat van de Grieken onder uw aandacht gebracht.

Bespreking van een boek dat blijkbaar heel interessant is: de houding van het katholicisme en protestantisme tegenover de mythen en seculiere ‘religies’ van de twintigste eeuw: republicanisme, nationalisme, socialisme. Kan een heel interessant licht werpen op de situatie van de kerk(en) in het begin van deze eenentwintigste eeuw.

Een merkwaardig en interessant overzicht van de recente geschiedenis van de Joden in de wereld: de voordelen van de diaspora. De bekende historicus Eric Hobsbawn heeft het over het fenomeen dat de Joden, na zich eeuwenlang in eigen gemeenschappen te hebben opgesloten, pas in de laatste twee eeuwen enorme bijdragen hebben geleverd aan de Westerse cultuur en wetenschap. Een pleidooi eigenlijk voor de integratie van de Joden in onze wereld, tegen de neiging van vooral de radikaleren om zich in een eigen wereld (en in Israël..) op te sluiten.

Uit de autobiografie van Doris Lessing:

Over de Poolse filofoofKeszek Kolakowski en zijn magistraal werk over marxisme: “Main currents of Marxism”, naar aanleiding van een herdruk. Confronterende lectuur voor alle marxistische intellectuelen uit Europa. Voor Kolakowski, die het aan den lijve heeft ondervonden, is marxisme “een goede blauwdruk om de samenleving om te zetten in één reusachtig concentratiekamp”. Voor onze liberale, pluralistische democratieën heeft hij ook een boodschap: onvermoeid moeten wij de waarden ervan verdedigen, al vindt hij dat die verdediging nooit absoluut kan zijn. Onbegrensde vrijheid en openheid zonder behoud en verdediging van onze waarden dreigt uit te monden in leegheid.

Het laatste woord over de onlangs overleden Edward Teller, één der laatste atoomfysici van het eerste uur, is blijkbaar nog niet gezegd. Was hij een vijand van de mensheid, zoals een wetenschapper hem betitelde, of een genie, blijkbaar door Reagan bewonderd, of is hij de echte Dr. Strangelove (van de film van Stanley Kubrick)?
Blijkbaar is de echte Teller, de man die zich verzette tegen elk wapenakkoord met de Russen en de drijvende kracht was achter het nucleair programma van de VS, moeilijk te vinden. Meer erover in de bespreking van een boek over hem.

Er zijn al hele bibliotheken volgeschreven over de verhouding tussen de VS en de Sovjet-Unie tijdens en na de laatste wereldoorlog. Ook over de rol van president Roosevelt op de conferentie van de drie groten in Yalta in februari 1945. Nu de correspondentie van Roosevelt en Stalin (meer dan 300 brieven sinds 1941, de aanval van Hitler op de S.U.) eindelijk wordt gepubliceerd is het wel interessant om na te gaan in hoever het historisch waar is dat bv. Roosevelt door zijn ziekte niet in staat was tegen Stalin in te gaan en dus maar heeft toegegeven. En waarom de koude oorlog onvermijdelijk werd. Zie het artikel van Arthur M. Schlesinger

De Duitse schrijver Richard Wagner heeft het in dit artikel over de rol van de katholieke kerk in de vroegere Oostbloklanden in de vorige eeuw. En over de dringende noodzaak tot hervorming van die katholieke kerk, met op kop natuurlijk die in Polen. Op dit moment, zegt Wagner, heerst daar een soort rechts katholicisme, dat is blijven steken in de politieke analyse van de jaren 20 van vorige eeuw.

We hebben het hier al eens gehad over Dietrich Bonhoeffer, die al in 1934 wist wat Hitler en het Nazisme voorhadden met Joden en andere ongewensten. En die dan al stelling innam. Hij heeft het moeten bekopen met zijn leven, zoals zovele anderen, ook duizenden Duitsers, die we in deze dagen ook zouden kunnen gedenken als slachtoffers van de Nazi-gruwel. Speer, de architect van Hitler, ontsnapte aan de verhangingsdood in 1946 na het proces van Neurenberg, en kwam na 20 jaar opsluiting vrij. De rechters in Neurenberg hebben hem geloofd, toen hij zei dat hij niets wist. Nu weten wij dat het dé leugen was van zijn leven. Want hij kan niet anders dan het geweten hebben: dat bewijst de film “Speer und Er”, die in deze dagen op de Duitse televisie in vier afleveringen wordt getoond. Deel één was gisteravond te zien. Wie het gemist heeft, kan het vervolg zien op 11 en 12 mei.

Volgens de mythes over de tweede wereldoorlog, was die oorlog een gerechtvaardigde oorlog: de gruwel van het nazi-regime was zo erg, dat hij wel moest bestreden worden. Is die mythe vandaag nog vol te houden? Misschien wel, in de zin dat het een noodzakelijke oorlog was. Maar is oorlog ooit wel ‘rechtvaardig’?

Nogmaals Aly Götz aan het woord over de reden, waarom Hitler en zijn bende zo’n fascinerende invloed hebben uitgeoefend op het Duitse volk. En meteen een kritiek op de film “Der Untergang” omdat die de laatste dagen van Hitler tekent zonder die in een context te plaatsen. De geschiedenis van zestig jaar geleden laat ons inderdaad niet los!

Als je verwonderd bent over de problematische relatie tussen Frankrijk en de VS, en zelfs tussen Frankrijk en Groot-Brittanië, lees dan even dit artikel. Het bevat zeker enkele aanduidingen over hoe belangrijk het is de geschiedenis te kennen van de vorige eeuw, om die van vandaag beter te begrijpen…